ไทย ส่งมอบภารกิจประธาน ANSO หนุนการนำวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแก้ปัญหาในระดับท้องถิ่นของประเทศสมาชิกผ่านความร่วมมือระดับนานาชาติ

เมื่อวันที่ 30 ตุลาคม 2568 ณ กรุงปักกิ่ง สาธารณรัฐประชาชนจีน – ศาสตราจารย์ ดร.ชูกิจ ลิมปิจำนงค์ ผู้อำนวยการสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) และประธาน The Alliance of International Science Organizations in the Belt and Road Region (ANSO) ได้เป็นประธานการประชุม The 10th ANSO Governing Board (GB) และที่ประชุม The 4th ANSO General Assembly (GA) เน้นย้ำพันธกิจของ ANSO ในการเป็นแพลตฟอร์มความร่วมมือวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีระดับนานาชาติที่มุ่งเน้นการดำเนินงานภายใต้หลักการของการ “เปลี่ยนบทสนทนาให้เป็นทิศทาง (turning dialogue into direction)” ให้เกิดผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรม เพื่อบรรลุเป้าหมายการพัฒนาเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของสหประชาชาติ (UN SDGs) เสริมสร้างขีดความสามารถด้าน STEM ในการวางรากฐานสำคัญสำหรับความร่วมมือที่ยั่งยืนในอนาคต

ในการประชุมครั้งนี้ ที่ประชุมได้รับรองรายงานความคืบหน้าของ ANSO ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความก้าวหน้าและการบรรลุเป้าหมายขององค์กรในช่วงสองปีที่ผ่านมา รับรองข้อเสนอการแก้ไขธรรมนูญ ANSO (ANSO Statutes) ซึ่งเป็นการปรับปรุงโครงสร้างและแนวทางการดำเนินงานขององค์กรให้ทันสมัยและมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น และอนุมัติการเข้าร่วมเป็นสมาชิกใหม่ของ ANSO เพื่อขยายเครือข่ายความร่วมมือทางวิทยาศาสตร์ในภูมิภาคและภูมิภาคอื่น ๆ โดยในครั้งนี้มีสมาชิกใหม่เพิ่มขึ้น 19 องค์กร รวมทั้งสิ้นเป็น 96 องค์กร จาก 59 ประเทศจากทั่วโลก ประกอบด้วยหน่วยงานด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม ทั้ง academy of sciences, research councils, มหาวิทยาลัย, องค์กรวิทยาศาสตร์ (S&T organizations), และองค์กรนานาชาติ สำหรับประเทศไทย มีองค์กรสมาชิกทั้งหมด 3 หน่วยงาน ได้แก่ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) และหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนากำลังคน และทุนด้านการพัฒนาสถาบันอุดมศึกษา การวิจัยและการสร้างนวัตกรรม (บพค.)

พร้อมกันนี้ ที่ประชุมได้เลือกตั้งคณะกรรมการบริหาร (GB) สำหรับวาระต่อไป (ค.ศ. 2026-2028) โดยคณะกรรมการบริหารชุดใหม่ประกอบด้วย ประธานสถาบันวิทยาศาสตร์แห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน Chinese Academy of Sciences เป็นประธาน Serbian Academy of Science and Arts (SASA) และ National Academy of Science and Technology of Senegal (ANSTS) ดำรงตำแหน่งรองประธาน พร้อมด้วยคณะกรรมการเป็นผู้นำ หน่วยงานวิทยาศาสตร์อีก 6 หน่วยงาน คือ Mongolian Academy of Sciences มองโกเลีย, National Research Center อียิปต์, COMSATS (องค์กรนานาชาติ), University of Chile ชิลี, University of Donja Gorica มอนเตเนโกร และ Academy of Sciences of the Republic of Uzbekistan อุซเบกิสถาน

ช่วงการดำรงตำแหน่งของ ศาสตราจารย์ ดร.ชูกิจ ผู้อำนวยการ สวทช. ได้สร้างรากฐานความร่วมมือที่แข็งแกร่ง และทำให้ ANSO มุ่งเน้นการดำเนินงานเพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรมและเป็นประโยชน์ต่อประเทศกำลังพัฒนา ตลอดนจน ใช้เวที ANSO ในการผลักดันประเด็นสำคัญระดับโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการประชุม ANSO General Conference 2025 ได้กล่าวปาฐกถาหลักในหัวข้อ AI Development and Governance เพื่อเผยแพร่วิสัยทัศน์และยุทธศาสตร์ AI แห่งชาติของไทยสู่สากล เน้นย้ำว่าประเทศไทยมีความพร้อมและรับผิดชอบในการใช้เทคโนโลยีเพื่อสนับสนุนการบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (UN SDGs) และในช่วงการดำรงตำแหน่ง GB ตลอด 2 ปี ที่ผ่านมา คณะกรรมการบริหารได้ร่วมกันสร้างสรรค์ผลงานอย่างเข้มข้นเพื่อสานต่อวิสัยทัศน์ในการสร้าง “ประชาคมมนุษย์ชาติที่มีอนาคตร่วมกัน” โดยมุ่งเน้นการใช้ความรู้ทางวิทยาศาสตร์และนวัตกรรมเพื่อแก้ไขปัญหาสังคมและสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศกำลังพัฒนา ได้แก่ การพัฒนาขีดความสามารถด้านบุคลากร (Capacity Building) สนับสนุนนักศึกษาในระดับ บัณฑิตศึกษา (ปริญญาโทและเอก) กว่า 800 ทุน , โครงการวิจัยและความร่วมมือ (Collaborative Research & Science Initiatives) ที่เน้นการแก้ปัญหาระดับโลกที่เร่งด่วน เช่น การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการศึกษาผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ความมั่นคงทางอาหารและการพัฒนาระบบเกษตรกรรมที่ยั่งยืน สุขภาพและโรคระบาด รวมถึงการวิจัยที่เกี่ยวข้องกับยาต้านจุลชีพ , การขยายเครือข่ายและธรรมาภิบาลองค์กร (Network Expansion & Governance)

ในโอกาสนี้ ผู้อำนวยการ สวทช. ได้ส่งมอบตำแหน่งประธาน ANSO ให้กับ CAS อย่างเป็นทางการ เพื่อสานต่อภารกิจผู้นำวิทยาศาสตร์โลก โดยการส่งมอบตำแหน่งในครั้งนี้เป็นการประกาศความสำเร็จของประเทศไทยในการเป็นผู้นำองค์กรวิทยาศาสตร์ระหว่างประเทศที่สำคัญ สานต่อรากฐานความร่วมมือที่แข็งแกร่ง และทำให้ ANSO มุ่งเน้นการดำเนินงานภายใต้หลักการของการ “เปลี่ยนบทสนทนาให้เป็นทิศทาง (turning dialogue into direction)” ตามเจตนารมณ์ และเร่งรัดและขับเคลื่อนโครงการริเริ่มทางวิทยาศาสตร์นานาชาติที่สร้างสรรค์ ในการแก้ไขปัญหาโลกและช่วยสร้าง ประชาคมมนุษย์ชาติที่มีอนาคตร่วมกัน (community of the whole humankind with a shared future) ตามวิสัยทัศน์ของ ANSO ต่อไป มุ่งเน้นการนำผลงานวิจัยไปสู่การสร้าง “ผลกระทบ” (Impact) ที่จับต้องได้ เพื่อแก้ปัญหาในระดับท้องถิ่นของประเทศสมาชิก พร้อมทั้ง ยืนยันว่าถึงแม้จะครบวาระของประธาน ANSO แล้ว สวทช. และประเทศไทยยังคงเป็นพันธมิตรหลัก (Key Partner) ของ ANSO และจะยังคงมีบทบาทเชิงยุทธศาสตร์ในการผลักดันเป้าหมายขององค์กรร่วมกัน

ANSO เป็นองค์กรพัฒนาเอกชนที่ไม่แสวงหาผลกำไร มีเป้าหมายที่จะปรับปรุงขีดความสามารถในระดับภูมิภาคและระดับโลกในด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การดำรงชีวิตของมนุษย์ และความเป็นอยู่ที่ดี เพื่อส่งเสริมความร่วมมือและการสื่อสารด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในวงกว้าง ตั้งแต่ก่อตั้งสมาพันธ์ฯ เมื่อปี ค.ศ. 2018 จนถึงปัจจุบัน ANSO ได้มีการดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ ได้แก่ การให้ทุนสนับสนุนโครงการวิจัย การจัดกิจกรรมพัฒนาเครือข่าย การสนับสนุนทุนการศึกษาให้แก่นักศึกษาและนักวิจัยที่โดดเด่นจากประเทศกำลังพัฒนาในการประกอบอาชีพด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เป็นงบประมาณดำเนินงานรวมแล้วประมาณกว่า 2,000 ล้านบาท