10 Technologies to Watch 2025: เทคโนโลยีเอพิเจเนติกเพื่อการตรวจประเมินสุขภาพระดับเซลล์ (Epigenetic Technology for Cellular Health Assessment)

เทคโนโลยีทางด้านการแพทย์ โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับพันธุกรรมมีความก้าวหน้าเป็นอย่างมาก ความเข้าใจเรื่องการทำงานของยีน และการควบคุมการแสดงออกของยีนซึ่งมีความสัมพันธ์กับปัจจัยแวดล้อมทั้งการกินอาหาร การนอนหลับ การออกกำลังกาย ฯลฯ ช่วยให้เข้าใจกลไกความเสื่อมของร่างกายและทำนายความเสี่ยงเป็นโรคเรื้อรังต่าง ๆ ได้ดีขึ้นกว่าเดิมมาก

เทคโนโลยีเอพิเจเนติก (Epigenetic Technology) ศึกษาการควบคุมการทำงานของยีนในร่างกาย โดยที่ไม่มีการเปลี่ยนแปลงลำดับดีเอ็นเอ ผ่านวิธีที่เรียกว่า นาฬิกาทางชีวภาพ วิธีที่นิยมคือการวิเคราะห์รูปแบบการเติมหมู่เมทิล (methyl group) บนตำแหน่งจำเพาะของดีเอ็นเอเพื่อดูว่ายีนนั้นมีการแสดงออกหรือไม่ ทำให้รู้อายุขัยที่ “ตรงตามความเป็นจริง” มากกว่าการดูจากอายุตามปฏิทิน ถือเป็นการตรวจประเมินสุขภาพบุคคลที่ทำในระดับเซลล์

ข้อมูลที่ได้นอกจากสะท้อนถึงคุณภาพชีวิตที่ผ่านมาแล้ว ยังเหมาะจะใช้วางแผนการใช้ชีวิตต่อไปอีกด้วย ในทางปฏิบัติอาศัยการเก็บตัวอย่างน้ำลาย เลือด หรือเนื้อเยื่อ (แล้วแต่กรณี) เพื่อนำไปวิเคราะห์รูปแบบของการเติมหมู่เมทิลดังกล่าวบนยีน นอกจากใช้ทำนายอายุชีวภาพได้แม่นยำขึ้นแล้ว ยังอาจใช้ทำนายความเสี่ยงโรคเรื้อรังบางชนิดได้ด้วย

ตัวอย่างของบริษัทที่ให้บริการการตรวจเอพิเจเนติก ได้แก่ TruDiagnostic (USA) ที่พัฒนาทั้ง “วิธีการตรวจ” และ “ผลิตภัณฑ์” ในการตรวจ เช่น GrimAge (ทำนายอายุขัยและความเสี่ยงเกิดโรค โดยนำปัจจัยเรื่องการสูบบุหรี่เข้ามาคำนวณด้วย) PhenoAge (ทำนายอายุชีวภาพ) DunedinPACE (ใช้ระบุอัตราความเร็วในการเปลี่ยนแปลงเข้าสู่ความชราภาพ) และ Clock Foundation ให้บริการตรวจเอพิเจเนติกสำหรับบุคคลทั่วไป มูลค่าตลาดเทคโลโลยีเอพิเจเนติกนี้อยู่ที่ 39,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐในปี ค.ศ. 2030 และมีอัตราการเติบโตแบบทบต้น (CAGR) อยู่ที่ร้อยละ 15

สำหรับในประเทศไทยเองเริ่มมีแนวโน้มการให้บริการตรวจประเมินสุขภาพระดับเซลล์เช่นนี้ ผ่านศูนย์สุขภาพของหน่วยงานวิจัย รวมถึงโรงพยาบาลรัฐและเอกชนซึ่งส่วนใหญ่ต้องส่งตัวอย่างไปตรวจในต่างประเทศ ปัจจุบัน สวทช. ยังไม่มีการทดสอบวิเคราะห์ในลักษณะนี้ แต่มีองค์ความรู้ที่จะพัฒนาวิธีการวิเคราะห์ทดสอบ รวมทั้งประยุกต์ใช้ในด้านการแพทย์ชะลอวัยหรือสุขภาพแบบองค์รวมในอนาคตต่อไป

📌 อ่านข้อมูลฉบับเต็มและข่าวประชาสัมพันธ์ได้ที่: https://www.nstda.or.th/r/BtQWQ
📌 รับชมการบรรยายได้ที่ : https://www.youtube.com/watch?v=8cAv6AEX55c