ไบโอเทค สวทช. ร่วมกับ IMCAS จีน จัด Workshop ความร่วมมือล้านช้าง-แม่โขง ยกระดับเทคโนโลยีเห็ดเศรษฐกิจ สู่ความมั่นคงทางอาหาร

สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) โดยศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) ภายใต้กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) ร่วมกับ Institute of Microbiology, Chinese Academy of Sciences (IMCAS) สาธารณรัฐประชาชนจีน จัดประชุมเชิงปฏิบัติการเรื่อง “การถ่ายทอดเทคโนโลยีและแลกเปลี่ยนความรู้เกี่ยวกับเห็ดกินได้” ณ IMCAS กรุงปักกิ่ง ระหว่างวันที่ 16 – 19 พฤศจิกายน 2568 ภายใต้โครงการ “การถ่ายทอดเทคโนโลยีและแลกเปลี่ยนความรู้เกี่ยวกับเห็ดบริโภคได้เพื่อการพัฒนาทางเศรษฐกิจและการเกษตรที่ยั่งยืนระหว่างประเทศในภูมิภาคแม่น้ำโขง” ที่ได้รับทุนจากกองทุนพิเศษความร่วมมือล้านช้าง-แม่โขง (LMCSF Funded Project) โดยรัฐบาลสาธารณรัฐประชาชนจีน เพื่อเป็นเวทีแลกเปลี่ยนองค์ความรู้และถ่ายทอดเทคโนโลยีการเพาะและการแปรรูปเห็ดกินได้ ซึ่งถือเป็นแหล่งอาหารโปรตีนทางเลือกและวัตถุดิบสำคัญที่มีศักยภาพสูงในการสร้างความมั่นคงทางอาหารและการพัฒนาเกษตรกรรมอย่างยั่งยืนในประเทศลุ่มน้ำโขง มีผู้เข้าร่วมกว่า 70 คน จากนักวิจัย ผู้ประกอบการ และเกษตรกรจากลุ่มน้ำโขงและจีน โดยได้รับเกียรติจาก Dr. Qi-Hui Wang รองผู้อำนวยการ IMCAS เป็นประธานเปิดงาน

แลกเปลี่ยนองค์ความรู้ด้านเทคโนโลยีเห็ดกินได้

ดร.สิทธิโชค ตั้งภัสสรเรือง รองผู้อำนวยการไบโอเทค สวทช. กล่าวว่า การอบรมเชิงปฏิบัติการครั้งนี้เน้นการถ่ายทอดเทคโนโลยีด้านเห็ดกินได้ ซึ่งเป็นอุตสาหกรรมที่มีมูลค่าสูงและมีความต้องการเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในภูมิภาค การพัฒนาทักษะการเพาะปลูกและการแปรรูปจะช่วยเพิ่มผลผลิต ยกระดับคุณภาพ และสร้างรายได้อย่างยั่งยืนให้แก่เกษตรกร โดยความร่วมมือกับ IMCAS ซึ่งเป็นสถาบันชั้นนำของจีน จะช่วยให้ประเทศลุ่มน้ำโขงได้เข้าถึงองค์ความรู้และเทคโนโลยีจากผู้เชี่ยวชาญระดับโลก

ภาพรวมอุตสาหกรรมเห็ดในภูมิภาคล้านช้าง–แม่โขงและจีน

Prof. Dr. Rui-Lin Zhao ผู้เชี่ยวชาญจาก IMCAS กล่าวว่า จีนในฐานะเป็นหนึ่งในผู้ผลิตเห็ดกินได้รายใหญ่ของโลก มีความได้เปรียบอย่างมากทั้งในด้านทรัพยากร เทคโนโลยี และนวัตกรรม ขณะที่ประเทศในภูมิภาคลุ่มน้ำล้านช้าง-แม่โขงยังอยู่ในช่วงเริ่มต้นของการพัฒนาอุตสาหกรรมเห็ด ซึ่งยังมีการผลิตขนาดเล็ก ความหลากหลายของสายพันธุ์จำกัด และมีช่องว่างระหว่างอุปสงค์-อุปทานค่อนข้างมาก ส่งผลให้ต้องพึ่งพาการนำเข้าผลิตภัณฑ์เห็ดกินได้จำนวนมากทุกปี ที่น่าสังเกตและชื่นชมคือ รัฐบาลของไทย เวียดนาม และลาว ให้ความสำคัญอย่างยิ่งต่อการพัฒนาอุตสาหกรรมนี้ โดยมีการนำเข้าสายพันธุ์คุณภาพดีและเทคโนโลยีการเพาะปลูกที่ก้าวหน้าอย่างต่อเนื่อง แสดงให้เห็นถึงศักยภาพการเติบโตที่แข็งแกร่งขึ้นเรื่อย ๆ จีนพร้อมแบ่งปันความรู้และนวัตกรรมใหม่ ๆ เพื่อให้ประเทศเพื่อนบ้านในลุ่มน้ำโขงสามารถนำไปต่อยอดและใช้ประโยชน์จากทรัพยากรเห็ดได้อย่างเต็มศักยภาพ

ผู้เชี่ยวชาญนานาชาติร่วมถ่ายทอดองค์ความรู้

ด้าน ดร.อัมพวา ปินเรือน นักวิจัยไบโอเทค และหัวหน้าโครงการฯ กล่าวเสริมว่า การประชุมเชิงปฏิบัติการตลอด 3 วัน เป็นการรวมตัวของผู้เชี่ยวชาญจากทั้งประเทศไทย จีน เนเธอร์แลนด์ ลาว และเวียดนาม เพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับอุตสาหกรรมเห็ดกินได้และเห็ดสมุนไพร โดยมีประเด็นที่หลากหลายครอบคลุมตั้งแต่ภาพรวมเศรษฐกิจไปจนถึงงานวิจัยเฉพาะทาง อาทิ Prof. Dr. Rui-Lin Zhao (IMCAS, จีน) ได้บรรยายภาพรวมอุตสาหกรรมเห็ดขนาดใหญ่ของจีน ทั้งสถานการณ์การผลิต เทคโนโลยี และแนวโน้มในอนาคต  Dr. Qi Gao (Beijing Academy of Agriculture and Forestry Sciences, จีน) ที่เจาะจงถึงสถานการณ์อุตสาหกรรมเห็ดหอมในจีน Dr. Arend Frans van Peer (Wageningen University & Research, เนเธอร์แลนด์) บรรยายการทำแผนที่พันธุกรรมและกลไกความไม่เข้ากันของนิวเคลียสในเห็ดแชมปิญอง และ Dr. Jin Liang (Anhui Agricultural University, จีน) ได้ให้แนวทางการแปรรูปอาหารจากเห็ดเพื่อเพิ่มมูลค่าในอุตสาหกรรมอาหารสมัยใหม่

ด้านประเทศไทย คุณชาญยุทธ ภาณุทัต ได้ให้ข้อมูลภาพรวมสถานการณ์การเพาะเห็ดไทย แนวโน้มการผลิต และข้อจำกัด ขณะที่ คุณบุญโชค ไทยทัตกุล เน้นไปที่การเพาะเห็ดสมุนไพร เช่น เห็ดถั่งเช่าและเห็ดหัวเสือ พร้อมเทคนิคการเพาะและการประยุกต์ใช้ นอกจากนี้ นักวิจัยไบโอเทคยังได้นำเสนอผลงานวิจัยเชิงลึก ได้แก่ ดร.อัมพวา ปินเรือน เรื่องการพัฒนาสายพันธุ์เห็ดแครงป่าที่บริโภคได้ผ่านเทคนิคผสมสปอร์เดี่ยวเพื่อการเพาะปลูกเชิงพาณิชย์ ดร.ไว ประทุมผาย เรื่องการผลิตและประเมินคุณสมบัติของเบต้ากลูแคนจากเห็ดเพื่อใช้เป็นสารเสริมอาหาร และ ดร.เจนนิเฟอร์ เหลืองสอาด เรื่องเชื้อราก่อโรคแมลงและศักยภาพในการพัฒนาเป็นชีวภัณฑ์อย่างยั่งยืน ในส่วนของประเทศเพื่อนบ้าน ได้แก่ Dr. Nguyễn Tài Toàn จากเวียดนาม ได้นำเสนอภาพรวมอุตสาหกรรมถั่งเช่าและแนวโน้มตลาดในเวียดนาม และ Dr. Khamsalath Soudthedlath จาก สปป.ลาว ได้นำเสนอความหลากหลายของเห็ดป่าที่กินได้ในลาวและโอกาสต่อยอดสู่อุตสาหกรรมใหม่

เยี่ยมชมโรงงานเพาะฟาร์มเห็ดและสร้างเครือข่ายความร่วมมือ

นอกจากนี้ คณะผู้เข้าร่วมงานยังได้เข้าเยี่ยมชมโรงงานเพาะฟาร์มเห็ดของภาคเอกชนจีน เพื่อศึกษาดูงานการจัดการฟาร์มเห็ดขนาดใหญ่ในเชิงอุตสาหกรรม ซึ่งช่วยเปิดโอกาสในการสร้างเครือข่ายและความร่วมมืออันดี เพื่อนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ในการพัฒนาและเพิ่มศักยภาพเห็ดเศรษฐกิจในประเทศลุ่มน้ำโขงต่อไป ทั้งนี้ การจัด Workshop ดังกล่าว ได้รับการสนับสนุนจากโครงการ “การถ่ายทอดเทคโนโลยีและแลกเปลี่ยนความรู้เกี่ยวกับเห็ดบริโภคได้เพื่อการพัฒนาทางเศรษฐกิจและการเกษตรที่ยั่งยืนระหว่างประเทศในภูมิภาคแม่น้ำโขง” ที่ได้รับทุนจากกองทุนพิเศษความร่วมมือล้านช้าง-แม่โขง (LMCSF Funded Project) สำนักความร่วมมือระหว่างประเทศ สถาบันบัณฑิตวิทยาศาสตร์จีน และสถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงปักกิ่ง รวมถึงหน่วยงานร่วมจัดงาน ประกอบด้วย สมาคมเห็ดราวิทยาแห่งประเทศจีน โดยสาขาอุตสาหกรรมการเก็บเกี่ยวและแปรรูปเห็ดที่บริโภคได้ เครือข่ายนวัตกรรมเห็ดที่บริโภคได้ปักกิ่ง และ EMushroom.net