แกะกล่องงานวิจัย : ชีวภัณฑ์ ‘ไวรัส NPV’ ชนิดกำจัดหนอนเจาะฝักถั่ว

📌 เกี่ยวกับอะไร ?

‘หนอนเจาะฝักถั่ว’ หรือ ‘หนอนเจาะฝักลายจุด’ เป็นปัญหาภัยคุกคามที่เกษตรกรผู้เพาะปลูกพืชตระกูลถั่วในประเทศไทยกำลังเผชิญ โดยเฉพาะถั่วฝักยาว ที่โดนหนอนเจาะฝักถั่วกัดกินดอกและเมล็ดในฝักจนเสียหาย ทำให้ผลผลิตต่อรอบลดลงถึงร้อยละ 25 ที่ผ่านมาเกษตรกรต้องหันมาใช้สารเคมีปริมาณมากเพื่อกำจัดหนอน กระทั่งปี 2559 เครือข่ายเตือนภัยสารเคมีกำจัดศัตรูพืช หรือ Thai-PAN ได้ออกรายงานเตือนผู้บริโภคว่า ร้อยละ 66.7 ของถั่วฝักยาวที่จำหน่ายทั่วไปในไทยมีสารเคมีตกค้างมากเกินกำหนด

กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดยศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) พัฒนากระบวนการผลิตไวรัส NPV สำหรับกำจัดหนอนเจาะฝักถั่ว หรือ MaviMNPV (Maruca vitrata multi-nucleopolyhedrovirus) เพื่อเป็นทางเลือกในการลดใช้สารเคมี และจัดการปัญหาศัตรูพืชอย่างยั่งยืน

📌 ดีอย่างไร ?

เมื่อหนอนเจาะฝักถั่วกินไวรัส NPV เข้าไป จะเกิดความเสียหายบริเวณกระเพาะอาหาร สังเกตได้จากสีตัวที่เปลี่ยนจากสีขาวนวลไปเป็นสีชมพูเข้ม หนอนป่วยจะกินอาหารน้อยลง เคลื่อนไหวช้าลง และตายภายใน 3-4 วัน (ขึ้นอยู่กับขนาดตัวหนอนและปริมาณของสาร NPV ที่หนอนกินเข้าไป) โดยไม่ทำให้หนอนดื้อยา ที่สำคัญไวรัส NPV ชนิดนี้มีกลไกการออกฤทธิ์ที่จำเพาะต่อหนอนชนิดนี้เท่านั้น จึงไม่เป็นอันตรายต่อผู้ใช้งานและสิ่งแวดล้อม

📌 ตอบโจทย์อะไร ?

การฉีดพ่นไวรัส NPV สามารถปรับเพิ่มหรือลดอัตราการใช้สารตามระดับความรุนแรงของการระบาดได้ ซึ่งแตกต่างจากการใช้สารเคมีทั่วไป จึงทำให้ค่าใช้จ่ายในการกำจัดและควบคุมการระบาดด้วยไวรัส NPV ถูกลงในภาพรวม นอกจากนี้ยังตอบโจทย์เรื่องการลดการใช้สารเคมีในการเพาะปลูก เพื่อยกระดับสู่การผลิตผักปลอดสารได้ด้วย

📌 สถานะของเทคโนโลยี ?

ปัจจุบัน ไบโอเทค สวทช. กำลังเปิดรับเกษตรกรผู้ผลิตถั่วฝักยาวที่สนใจใช้งานผลิตภัณฑ์​ NPV หนอนเจาะฝักถั่วเข้าร่วมจัดทำแปลงสาธิต โดยทีมวิจัยจะสนับสนุนด้านการวางแผนควบคุมศัตรูพืชภายในพื้นที่เพาะปลูก ตั้งแต่ระยะการระบาดจนถึงระยะควบคุมการกลับมาระบาดซ้ำ ผู้ที่สนใจติดต่อสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่โรงงานต้นแบบผลิตไวรัสเอ็นพีวีเพื่อควบคุมแมลงศัตรูพืช เบอร์โทรศัพท์ 0 2564 7000 ต่อ 3781 หรือฝ่ายพัฒนาธุรกิจเทคโนโลยีชีวภาพ ไบโอเทค สวทช. เบอร์โทรศัพท์ 0 2564 7000 ต่อ 3310 ส่วนการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ คาดว่าจะเริ่มจำหน่ายได้ในช่วงต้นปี 2569

รายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับงานวิจัย : สวทช. เปิดตัว “NPV หนอนเจาะฝักถั่ว” นวัตกรรมชีวภาพปราบหนอนร้ายในถั่วฝักยาว หนุนพืชเศรษฐกิจไทย ส่งเสริมการเกษตรที่ยั่งยืน

เรียบเรียงโดย ภัทรา สัปปินันทน์ ฝ่ายสร้างสรรค์สื่อและผลิตภัณฑ์ สวทช.
อาร์ตเวิร์กโดย ภัทรา สัปปินันทน์
ภาพประกอบโดย ฝ่ายประชาสัมพันธ์​ และฝ่ายผลิตสื่อสมัยใหม่ สวทช.