I4.0 CheckUp Knowledge

Inter-company Collaboration

ความร่วมมือเชิงกลยุทธ์เพื่อการร่วมสร้างโมเดลธุรกิจใหม่

ในสภาพแวดล้อมทางธุรกิจที่ขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีและความต้องการของตลาดที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว การเติบโตด้วยศักยภาพขององค์กรเพียงลำพังไม่เพียงพออีกต่อไป โรงงานและธุรกิจอุตสาหกรรมจำนวนมากเริ่มหันมาสร้างความร่วมมือเชิงกลยุทธ์กับพันธมิตร เพื่อสร้างความได้เปรียบที่องค์กรใดองค์กรหนึ่งทำเพียงลำพังไม่สามารถบรรลุได้

ในมุมของธุรกิจ การจับมือกับพันธมิตรยังเปิดประตูสู่โอกาสทางการตลาดรูปแบบใหม่ ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนานวัตกรรม การทำตลาดร่วม (co-marketing) การสร้างแบรนด์ร่วม (co-branding) หรือการพัฒนาลูกค้าร่วมกันในอุตสาหกรรมเดียวกัน โมเดลธุรกิจแบบร่วมลงทุนหรือร่วมสร้างผลิตภัณฑ์ทำให้องค์กรสามารถขยายตลาดได้เร็วกว่าการเดินลำพังหลายเท่า อีกทั้งความร่วมมือยังเพิ่มความยืดหยุ่นให้องค์กรสามารถตอบสนองต่อความเสี่ยงและความผันผวนของตลาดได้ดีกว่า เพราะมีเครือข่ายพันธมิตรช่วยเสริมศักยภาพในจุดที่ตนเองขาดแคลน

ความร่วมมือระหว่างองค์กรยังช่วยลดต้นทุนการลงทุนด้าน R&D อย่างมีนัยสำคัญ เมื่อหลายฝ่ายแบ่งปันความเชี่ยวชาญ เทคโนโลยี และงบประมาณร่วมกัน ทำให้สามารถทดลอง พัฒนา และทดสอบแนวคิดใหม่ได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากขึ้น นอกจากนี้ ผลิตภัณฑ์หรือโซลูชันที่เกิดจากความร่วมมือมักตอบโจทย์ลูกค้าหลายกลุ่มได้ดีกว่า เพราะผสานมุมมอง ความเข้าใจทางตลาด และศักยภาพจากหลายองค์กรเข้าไว้ด้วยกัน

รายงานของ PwC ระบุว่าองค์กรที่มีความร่วมมือเชิงกลยุทธ์สามารถเพิ่มความเร็วในการสร้างนวัตกรรมได้มากกว่าองค์กรที่ทำงานแบบแยกส่วนถึง 50% ขณะที่ BCG พบว่าองค์กรที่สร้างพันธมิตรด้านเทคโนโลยีและ R&D สามารถลดความเสี่ยงในการลงทุน และมีโอกาสสร้างรายได้ใหม่สูงกว่าเดิมถึง 2–3 เท่า ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่า การร่วมมือไม่ใช่ “กิจกรรมเสริม” แต่เป็น “กลไกการเติบโต” ของอุตสาหกรรมยุคใหม่อย่างแท้จริง

ตามกรอบ Thailand Industry 4.0 Readiness Assessment ในมิติย่อยที่ 16 Inter-company Collaboration - ความร่วมมือระหว่างองค์กรนั้นจะพัฒนาเป็นลำดับจากความสัมพันธ์แบบพื้นฐานไปจนถึงการเป็นพันธมิตรเชิงธุรกิจที่ร่วมสร้างคุณค่าใหม่อย่างเต็มรูปแบบ

ในช่วงแรก องค์กรจำนวนมากอยู่ที่ระดับ Band 1 – Independent ซึ่งการทำงานยังคงเป็นแบบต่างคนต่างทำ ไม่ได้มีความร่วมมือด้านการพัฒนาหรือสร้างนวัตกรรมใด ๆ แม้จะมีความสัมพันธ์เชิงซื้อ–ขายก็ตาม เมื่อพัฒนาไปสู่ Band 2 – Informal Sharing ความร่วมมือเริ่มเกิดขึ้นแบบไม่เป็นทางการ มีการพูดคุยแลกเปลี่ยนข้อมูลหรือแนวคิดเพื่อแก้ปัญหา แต่ยังไม่อยู่ในรูปของความร่วมมือเชิงโครงการ

ระดับกลางคือ Band 3 – Sharing by Projects ซึ่งองค์กรเริ่มทำโครงการร่วมกัน เช่น โครงการแก้ปัญหาคุณภาพหรือพัฒนาผลิตภัณฑ์เฉพาะกิจ และเมื่อความร่วมมือมีความต่อเนื่องมากขึ้น ก็จะพัฒนาสู่ Band 4 – Flexible R&D Collaboration ซึ่งทั้งสองฝ่ายร่วมทดลองวิจัย พัฒนานวัตกรรม หรือเทคโนโลยีใหม่ร่วมกันโดยมีความยืดหยุ่นในการดำเนินงาน

ความลึกซึ้งของความร่วมมือจะขยายเป็น Band 5 – R&D Partnership ที่องค์กรร่วมรับความเสี่ยง แบ่งปันความรู้ ทรัพยากร และผลสำเร็จของงานวิจัยร่วมกันอย่างแท้จริง ก่อนจะพัฒนาสู่ระดับสูงสุด Band 6 – Business Partnership ที่ทั้งสององค์กรกลายเป็นพันธมิตรเชิงยุทธศาสตร์ร่วมกันสร้างผลิตภัณฑ์ บริการ โมเดลธุรกิจใหม่ หรือแม้แต่ร่วมลงทุนเพื่อขยายตลาดและ ecosystem ทางธุรกิจร่วมกัน

การสร้างความร่วมมือเชิงกลยุทธ์ไม่ได้เกิดขึ้นจากความสัมพันธ์เพียงอย่างเดียว แต่ต้องอาศัยการออกแบบอย่างเป็นระบบ เริ่มจากการระบุพันธมิตรที่มีศักยภาพจริง ไม่ว่าจะเป็นผู้ผลิตชิ้นส่วนเฉพาะทาง ผู้เชี่ยวชาญด้าน AI ผู้ให้บริการพลังงานสะอาด หรือแม้แต่ลูกค้ารายสำคัญที่มีทิศทางการเติบโตสอดคล้องกัน การเริ่มจากโครงการขนาดเล็กที่เห็นผลได้ชัดเจน เช่น การร่วมทดลองเทคโนโลยีใหม่ การพัฒนาต้นแบบผลิตภัณฑ์ หรือการศึกษาความเป็นไปได้ของตลาด จะช่วยสร้างความเชื่อมั่นและวางพื้นฐานสำหรับโครงการที่ใหญ่ขึ้นในอนาคต