เรื่องโดย ชวลิต วิทยานนท์
ปลากด ชื่อนี้คุ้นหูจากเมนูน่าหม่ำสารพัดเมนู ไม่ว่าจะต้มยำ ฉู่ฉี่ แกงป่า ทอด ลวกจิ้ม แต่ปลากดที่เอามาทำอาหารและเอ่ยถึงกันอยู่นี้ไม่ได้หมายถึงปลาชนิดเดียวแค่ชนิดใดชนิดหนึ่ง
พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 ให้ความหมายคำว่า “กด” ที่หมายถึงปลาไว้ 2 อย่าง คือ
(1) หมายถึง “ชื่อปลาไม่มีเกล็ด มีหนวด หลายชนิด หลายขนาด ครีบหลังตอนแรกและครีบอกมีก้านครีบเป็นเงี่ยง ครีบหลังตอนที่ 2 เป็นครีบไขมัน ส่วนใหญ่เป็นสกุล Arius ในวงศ์ Ariidae พบมากในเขตนํ้ากร่อย …”
(2) หมายถึง “ชื่อปลานํ้าจืดบางชนิดในสกุล Hemibagrus วงศ์ Bagridae ลักษณะทั่วไปคล้ายกด (1) …”
ปลากดทะเลตามที่ปรากฏในพจนานุกรมนั้นอยู่ในอันดับปลาหนัง (Order Siluriformes) เช่นเดียวกับปลาสวายและปลาดุกทะเล มีหลายชนิดที่นิยมนำมาทำอาหาร เช่น ปลากดหัวอ่อน ปลากดหัวโม่ง ปลาริวกิว เราไปไล่เรียงดูรายละเอียดกันทีละวงศ์ และรู้จักหน้าตาเจ้าวัตถุดิบของเมนูสุดแซ่บกัน
วงศ์ปลากดทะเล ปลาอุก (Family Ariidae)
รูปร่างคล้ายปลาสวายแต่มีส่วนหัวโตกว่าและแบนราบเล็กน้อย บนเพดานมีฟันเป็นแถบแข็ง
รูปกลมรี ครีบหลังยกสูงมีก้านแข็งคมเช่นเดียวกับครีบอก ครีบก้นสั้น ครีบหางเว้าลึก มีหนวด 1-3 คู่ รอบปาก ปลาวงศ์นี้วางไข่โดยตัวผู้เป็นผู้อมไข่ไว้ในปากแล้วฟัก ไข่มีขนาดใหญ่ตั้งแต่ 0.5-1 เซนติเมตร พบกระจายพันธุ์ทั่วเขตร้อนของโลก อาศัยบริเวณปากแม่น้ำและชายฝั่ง ในน่านน้ำประเทศไทยพบ 27 ชนิด และมี 1 ชนิดที่ตอนนี้สูญพันธุ์ไปแล้ว คือ ปลากดหัวผาน Hemiarius verrucosus
ปลาในวงศ์ปลากดทะเลที่พบบ่อยในอ่าวไทย เช่น
About Author
