เรื่องโดย ดร.ปราโมทย์ ไตรบุญ
ธนาคารทรัพยากรชีวภาพแห่งชาติ
เยียรบับผา : Paraboea tomentosa Barnett
พรรณไม้ที่พบตามภูเขาหินปูน จัดอยู่ในวงศ์ชาฤๅษี (Gesneriaceae)
ลักษณะเป็นไม้ล้มลุกหลายปีถึงไม้พุ่มขนาดเล็ก สูง 15–40 เซนติเมตร มักแตกกอ กิ่งและก้านเปราะ ลำต้นส่วนล่างแข็งคล้ายเนื้อไม้ รากแทรกและยึดติดแน่นอยู่ตามซอกหิน ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก แผ่นใบกึ่งหนาคล้ายแผ่นหนัง รูปไข่ถึงรูปไข่กว้าง ช่อดอกแบบช่อกระจุกสองด้านเชิงประกอบ เรียงกันเป็นคู่สองดอก ออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ดอกสีชมพูอมม่วงอ่อน รูปคล้ายถ้วย ตรงกลางสีขาว มีแต้มสีเหลืองขนาดเล็กบริเวณโคนหลอดกลีบดอก กลีบเลี้ยง 5 กลีบ โคนเชื่อมติดกันเล็กน้อย ปลายแยกกัน กลีบดอก 5 กลีบ ส่วนโคนเชื่อมติดกัน ปลายผายออก เกสรเพศผู้ 5 เกสร ที่สมบูรณ์ 2 เกสร อีก 3 เกสรที่เหลือเป็นหมันและลดรูป เกสรเพศเมียอยู่ตรงกลาง ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม ผลแบบผลแห้งแตก รูปทรงกระบอกแคบ บิดเกลียวเล็กน้อยเมื่อแก่ มีกลีบเลี้ยงขยายขนาดติดทนอยู่ที่โคนผล มีหลายเมล็ด
เยียรบับผาพบได้เฉพาะในนิเวศหินปูนเขตภาคเหนือ
ตัวอย่างต้นแบบของ Paraboea tomentosa คือ Larsen 4078 เก็บจากดอยเชียงดาว ในเขตจังหวัดเชียงใหม่
อ้างอิง :
- Barnett, E. C. 1962. Gesneriaceae. Dansk Botanisk Arkiv Udgivet af Dansk Botanisk Forening 20: 200-203.
About Author
