นักวิทยาศาสตร์ต้องประหลาดใจกับการค้นพบครั้งสำคัญ เมื่อราชินีของมดเก็บเกี่ยวชนิด Messor ibericus ที่พบในยุโรปใต้ สามารถวางไข่ที่ฟักออกมาเป็นมดตัวผู้ของมดอีกชนิดหนึ่งได้ ซึ่งก็คือ Messor structor การกระทำนี้ไม่เพียงแต่ท้าทายกฎพื้นฐานทางชีววิทยาที่ว่าสัตว์แต่ละชนิดจะให้กำเนิดลูกหลานในชนิดของตนเองเท่านั้น แต่ยังเผยให้เห็นถึงกลไกการอยู่รอดที่น่าทึ่งและซับซ้อนอย่างยิ่ง
ปกติแล้วในอาณานิคมของมดเก็บเกี่ยว Messor ibericus ตัวเมียที่ทำหน้าที่เป็นมดงานล้วนเป็นลูกผสมระหว่างยีนของราชินี Messor ibericus กับตัวผู้ของมด Messor structor ซึ่งเป็นชนิดที่เกี่ยวข้องกันแต่แยกจากกันมานานกว่า 5 ล้านปี แต่ปัญหาก็คือในบางพื้นที่ ราชินีมด Messor ibericus จะไม่มีโอกาสได้เจอคู่ผสมพันธุ์จากต่างชนิดเลย แล้วพวกมันจะสร้างกองทัพมดงานได้อย่างไร?
นักวิจัยได้ติดตามดูอาณานิคมของมดเหล่านี้อย่างใกล้ชิด และพบคำตอบที่คาดไม่ถึง นั่นคือ ราชินีมด Messor ibericus ใช้กลไกที่เรียกว่า xenoparity ซึ่งเป็นการให้กำเนิดลูกหลานต่างชนิด พวกมันจะโคลนมดตัวผู้ Messor structor จากอสุจิที่เก็บไว้ในร่างกาย เพื่อนำมดตัวผู้ที่ถูกโคลนขึ้นมานี้ไปใช้ในการผสมพันธุ์กับมดตัวเมีย (ราชินี) ในอาณานิคมของตัวเองต่อไป
การค้นพบนี้แสดงให้เห็นว่า มด Messor ibericus ได้พัฒนาความสามารถในการโคลนอีกชนิดหนึ่งขึ้นมาเพื่อแก้ไขปัญหาการขาดแคลนคู่ผสมพันธุ์ และเพื่อให้มั่นใจว่าอาณานิคมของพวกมันจะมีมดงานลูกผสมที่แข็งแกร่งอย่างต่อเนื่อง นักวิจัยตั้งข้อสันนิษฐานว่าการกระทำนี้เป็นผลมาจาก “ยีนราชินีเห็นแก่ตัว” (royal cheaters) ซึ่งจะส่งผลให้ลูกหลานที่เกิดมามีแนวโน้มที่จะกลายเป็นราชินีมดตัวเมียที่สืบพันธุ์ได้มากกว่าการเป็นมดงานที่เป็นหมัน
ศาสตราจารย์โจนาธาน โรเมกุยเออร์ นักชีววิทยาด้านวิวัฒนาการจาก Centre national de la recherche scientifique (CNRS) กล่าวว่า “นี่เป็นปรากฏการณ์ทางชีววิทยาที่ไม่เคยมีการค้นพบมาก่อน มันเหมือนกับหนังไซไฟ”
การค้นพบนี้ไม่เพียงแต่จะเปลี่ยนความเข้าใจพื้นฐานของเราเกี่ยวกับกลไกการสืบพันธุ์ของสิ่งมีชีวิตเท่านั้น แต่ยังชี้ให้เห็นว่าธรรมชาติยังคงมีเรื่องราวที่น่าทึ่งและซับซ้อนเกินกว่าที่เราจะจินตนาการได้อีกมากมาย ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อการทำความเข้าใจขอบเขตของชนิด และการวิวัฒนาการในอนาคตอีกด้วย
ข้อมูลอ้างอิง Live Science / Sophie Berdugo
About Author
