นาซาเผยหลักฐานสำคัญ อาจบ่งชี้ถึงสิ่งมีชีวิตโบราณบนดาวอังคาร

นักวิทยาศาสตร์ขององค์การนาซาเปิดเผยว่า ตัวอย่างหินที่เก็บโดยรถสำรวจเพอร์เซเวียแรนซ์ (Perseverance) จากปากปล่องภูเขาไฟเจซีโร (Jezero Crater) เมื่อปีที่แล้ว อาจเป็นหลักฐานของสิ่งมีชีวิตโบราณที่เคยมีอยู่บนดาวอังคาร การค้นพบครั้งนี้ถูกตีพิมพ์ในวารสารวิทยาศาสตร์ Nature โดยตัวอย่างหินดังกล่าวมีชื่อว่า “แซฟไฟร์ แคนยอน” (Sapphire Canyon) ซึ่งถูกเก็บจากหินก้อนหนึ่งชื่อ “ไชยาวา ฟอลส์” (Cheyava Falls)

ร่องรอยทางชีวภาพ (biosignature) คือสารประกอบหรือโครงสร้างที่อาจมีต้นกำเนิดจากสิ่งมีชีวิต แต่ยังจำเป็นต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมเพื่อยืนยันการมีอยู่ของสิ่งมีชีวิต ฌอน ดัฟฟี (Sean Duffy) รักษาการผู้บริหารของนาซา กล่าวว่า การค้นพบนี้เป็นการเข้าใกล้การค้นหาสิ่งมีชีวิตบนดาวอังคารมากที่สุดเท่าที่เคยมีมา ด้านนิกกี ฟ็อกซ์ (Nicky Fox) ผู้ช่วยผู้อำนวยการด้านภารกิจวิทยาศาสตร์ของนาซา ให้ความเห็นว่านี่เป็นผลลัพธ์โดยตรงจากความพยายามของนาซาในการค้นหาร่องรอยทางชีวภาพบนดาวอังคาร หลังจากเผยแพร่ผลวิจัย ข้อมูลทั้งหมดจะถูกเปิดให้ชุมชนวิทยาศาสตร์ทั่วโลกนำไปศึกษาต่อเพื่อยืนยันหรือหักล้างความเป็นไปได้ทางชีววิทยาต่อไป

พบหลักฐานในพื้นที่ที่เคยเป็นแม่น้ำโบราณ

รถสำรวจเพอร์เซเวียแรนซ์พบหิน “ไชยาวา ฟอลส์” ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 2024 ขณะกำลังสำรวจพื้นที่ที่เรียกว่า “ไบรท์ แองเจิล” (Bright Angel) ซึ่งเป็นกลุ่มหินที่ตั้งอยู่ริมขอบของหุบเขาเนเรตวา (Neretva Vallis) หุบเขาแห่งนี้เคยเป็นแม่น้ำโบราณที่มีความกว้างกว่า 400 เมตร และไหลลงสู่ปล่องภูเขาไฟเจซีโร เครื่องมือของรถสำรวจพบว่า หินตะกอนในบริเวณนี้ประกอบด้วยดินเหนียวและตะกอนโคลน ซึ่งบนโลกเป็นตัวเก็บรักษาร่องรอยของสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กได้อย่างดีเยี่ยม

นอกจากนี้ ยังพบว่าหินดังกล่าวอุดมไปด้วยธาตุคาร์บอนอินทรีย์, กำมะถัน, เหล็กออกซิไดซ์, และฟอสฟอรัส โจเอล ฮูโรวิตซ์ (Joel Hurowitz) นักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยสโตนี บรูก (Stony Brook University) และหัวหน้าทีมวิจัย ระบุว่า การรวมตัวกันของสารเคมีที่พบในพื้นที่ไบรท์ แองเจิล อาจเป็นแหล่งพลังงานที่อุดมสมบูรณ์สำหรับสิ่งมีชีวิตขนาดเล็ก

เครื่องมือ PIXL และ SHERLOC ของรถสำรวจตรวจสอบหิน “ไชยาวา ฟอลส์” และพบจุดที่มีสีสันปรากฏอยู่ ในภาพถ่ายความละเอียดสูง จุดเหล่านี้เป็นลวดลายที่แตกต่างกันของแร่ธาตุที่เรียงตัวเป็นรูปแบบที่ทีมงานเรียกว่า “ลายเสือดาว” (leopard spots) ลายจุดเหล่านี้ประกอบด้วยแร่ธาตุที่อุดมด้วยเหล็กสองชนิด คือ วิเวียนไนท์ (vivianite) และเกรยไกท์ (greigite) บนโลกนั้น วิเวียนไนท์มักพบในตะกอนและบริเวณรอบๆ สารอินทรีย์ที่กำลังสลายตัว ในขณะที่เกรยไกท์บางชนิดก็สามารถถูกสร้างขึ้นโดยสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กได้เช่นกัน การรวมกันของแร่ธาตุเหล่านี้จึงอาจเป็นรอยนิ้วมือของสิ่งมีชีวิตขนาดเล็ก

ยังไม่สามารถสรุปได้อย่างชัดเจน

อย่างไรก็ตาม แร่ธาตุเหล่านี้ก็สามารถเกิดขึ้นได้โดยไม่มีสิ่งมีชีวิตได้เช่นกัน ซึ่งรวมถึงการเกิดจากอุณหภูมิที่สูงมาก สภาพความเป็นกรด หรือการจับตัวกับสารประกอบอินทรีย์ แต่หินในพื้นที่ไบรท์ แองเจิล ไม่มีหลักฐานว่าเคยผ่านอุณหภูมิสูงหรือสภาพที่เป็นกรด เคที สแตก มอร์แกน (Katie Stack Morgan) นักวิทยาศาสตร์โครงการเพอร์เซเวียแรนซ์ กล่าวว่าการกล่าวอ้างทางชีววิทยาอวกาศที่เกี่ยวข้องกับการค้นพบสิ่งมีชีวิตนอกโลกนั้น ต้องมีหลักฐานที่ไม่ธรรมดา แม้ว่าคำอธิบายที่ไม่ได้เกิดจากสิ่งมีชีวิตจะเป็นไปได้น้อย แต่ก็ไม่สามารถตัดทิ้งได้

การค้นพบนี้มีความสำคัญอย่างไร?

การค้นพบนี้สร้างความประหลาดใจเป็นพิเศษเพราะเกี่ยวข้องกับหินตะกอนที่มีอายุน้อยที่สุดที่ภารกิจนี้สำรวจ ซึ่งก่อนหน้านี้นักวิทยาศาสตร์เคยตั้งสมมติฐานว่า สัญญาณของสิ่งมีชีวิตโบราณน่าจะถูกจำกัดอยู่ในชั้นหินที่มีอายุเก่าแก่กว่า การค้นพบนี้จึงชี้ให้เห็นว่าดาวอังคารอาจเคยมีสภาพที่เอื้อต่อการอยู่อาศัยเป็นระยะเวลานานกว่าที่เคยคาดคิดไว้ ปัจจุบันนักวิทยาศาสตร์ใช้เครื่องมือและกรอบการทำงานต่างๆ เพื่อประเมินความเชื่อมั่นว่าชุดข้อมูลที่สังเกตพบนั้นเป็นหลักฐานของสิ่งมีชีวิตจริงหรือไม่ เช่น CoLD scale (Confidence of Life Detection) หรือ “มาตรวัดความเชื่อมั่นในการตรวจจับสิ่งมีชีวิต”

การค้นพบนี้ถือเป็นก้าวสำคัญที่ทำให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใกล้คำถามที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของมนุษยชาติที่ว่า ‘เราอยู่คนเดียวในจักรวาลหรือไม่?’ แม้จะยังไม่สามารถสรุปได้อย่างชัดเจน แต่ก็เปิดโอกาสใหม่ๆ ให้กับการสำรวจดาวอังคาร และเป็นแรงบันดาลใจให้กับการค้นหาคำตอบสำหรับคำถามเรื่องสิ่งมีชีวิตนอกโลกต่อไป

ข้อมูลอ้างอิง: NASA
NASA Says Mars Rover Discovered Potential Biosignature Last Year