ระบบรู้จำป้ายทะเบียนรถและอัตลักษณ์ยานยนต์ (V-Iden : Vehicle Identification)

ระบบอ่านป้ายทะเบียนและอัตลักษณ์ยานยนต์ คือระบบปัญญาประดิษฐ์ ที่ประกอบด้วยหน่วยการรู้จำ(Recognition) อัตลักษณ์ต่างๆ ของยานยนต์ ได้แก่ ระบบรู้จำป้ายทะเบียนรถ(Vehicle license plate recognition) ระบบรู้จำยี่ห้อรถ(Vehicle Brand logo recognition) รู้จำสีรถ(Vehicle Color recognition) และ ระบบจำแนกประเภทยานยนต์(Vehicle classification)

เพื่อให้การสืบค้นข้อมูลรถทำได้รวดเร็วยิ่งขึ้น และนำข้อมูลมาวิเคราะห์เพื่อใช้ประโยชน์อื่นๆมากยิ่งขึ้น

ความสำคัญของปัญหา
ระบบอ่านป้ายทะเบียนและอัตลักษณ์ยานยนต์สามารถนำไปใช้งานได้หลากหลาย โดยระบบ V-Iden รองรับการนำไปปรับใช้งานตั้งแต่ระดับเมือง (Smart City) ถึง ระดับที่จอดรถตามห้าง และควบคุมการเข้าออกหมู่บ้าน โดยมีประโยชน์การใช้งานหลักๆ ดังนี้

1. ตรวจสอบติดตามรถต้องสงสัย รถก่อคดี หรือรถกลุ่มเฉพาะอื่นๆ ที่ต้องตรวจสอบให้ความสนใจเป็นพิเศษ
2. วิเคราะห์พฤติกรรมผู้ต้องสงสัยจากกล้องจุดต่างๆ ที่รถวิ่งผ่าน
3. วัดความเร็วเฉลี่ย โดยการตรวจจับรถป้ายทะเบียนเดียวกัน ณ จุดติดตั้ง 2 จุดขึ้นไป
4. วิเคราะห์สภาพจราจร โดยวัดปริมาณจำนวนรถที่ผ่านในแต่ละช่วงเวลา
5. ควบคุมการเข้าใช้ที่จอด เพื่อไม่ให้คนนอกเข้ามาในพื้นที่โดยไม่ได้รับอนุญาต และสามารถตรวจสอบย้อนหลังเมื่อเกิดเหตุการณ์ต่างๆ
6. จองที่จอดสำหรับผู้มาติดต่อ โดยแจ้งรายชื่อป้ายทะเบียนรถเพื่อเตรียมที่จอดชั่วคราวให้ตามความต้องการ
7. นับจำนวนที่จอดว่าง เพื่อการบริหารจัดการที่จอด
8. คำนวนระเวลาการใช้พื้นที่ เพื่อเก็บเง็นค่าจอด หรือวิเคราะห์ทางการตลาด
9. ป้องกันการเกิดการโจรกรรมรถ โดยใช้ร่วมกับระบบรู้จำใบหน้า

คุณสมบัติและจุดเด่นของเทคโนโลยี

• ใช้เทคนิค Deep learning มีค่าความถูกต้องสูง โดยไม่จำเป็นต้องใช้หน่วยประมวลผล GPU ราคาแพง สามารถใช้งานงานได้กับหน่วยประมวลผลที่ใช้ CPU เพียงอย่างเดียว หรือ CPU + GPU
• รู้จำป้ายทะเบียนรถยนต์ รถขนส่ง ตามมาตรฐานกรมขนส่ง ด้วยความแม่นยำ มากกว่า 95%
• รู้จำชื่อจังหวัด 77 จังหวัด ด้วยความแม่นยำ มากกว่า 95%
• รู้จำยี่ห้อรถยนต์ ชั้นนำที่ใช้ในประเทศไทย ปัจจุบัน 19 ยี่ห้อ (BMW, Chevrolet, Ford, Hino, Honda, Hyundai, Isuzu, KIA, Lexus, MG, Mazda, Mercedes-Benz, Mitsubishi, Nissan, Suzuki, TATA, Toyota, UD Trucks, Volvo) ด้วยความแม่นยำมากกว่า 90%
• รู้จำชนิดรถยนต์ (sedan, SUV, truck, van, motorcycle, pickup, pickup roof) ด้วยความถูกต้อง 90% 
• สามารถตรวจจับรถยนต์ที่วิ่งด้วยความเร็วถึง 150 Km/h (ขึ้นกับความสามารถของกล้องที่ใช้งานร่วมกันด้วย)
• อิสระในการติดตั้งกล้องมุมต่างๆ ได้แก่ ด้านบน ด้านข้าง ซ้าย ขวา โดยยอมรับมุมเอียงด้านต่างๆ ถึง 45°
• สามารถทำงานในเวลากลางคืนร่วมกับกล้องที่มีคุณสมบัติเปลี่ยนโหมด Day/Night ได้ และจำเป็นต้องมีแหล่งให้แสง IR ที่มีความสว่างเพียงพอ

รูปแบบการนำไปใช้งาน

• เครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่าย (Server) หรือ เครื่องคอมพิวเตอร์พีซี โดยเชื่อมต่อสัญญาณภาพมาประมวลผลที่ส่วนกลาง
• Edge Computing คืออุปกรณ์ประมวลผลขนาดเล็กติดตั้งอยู่ที่ใกล้กับกล้อง เพื่อทำการประมวลผลที่ต้นทางและส่งข้อมูลมาที่ส่วนกลางเฉพาะผลลัพธ์ที่ได้ ช่วยลดค่าใช้จ่ายค่าเครือข่ายเชื่อมต่อกล้อง สื่อสารผ่านระบบ 3G/4G หรือ WIFI
• Cloud Services บริการประมวลผลป้ายทะเบียนรถและอัตลักษณ์ยานยนต์ด้วยการส่งภาพนิ่งมาประมวลผบน Cloud ผ่าน Rest API สะดวกในการใช้งาน สามารถคิดค่าใช้จ่ายตามการใช้งาน
• สามารถปรับแต่งให้ตรงตามการใช้งานของผู้ใช้ ช่วยให้นำไปใช้งานได้สะดวก และเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน

สถานภาพทรัพย์สินทางปัญญา

• อยู่ระหว่างยื่นจดสิทธิบัตร เรื่อง ระบบที่จอดรถอัจฉริยะ

สถานภาพของผลงานวิจัย
ต้นแบบระดับภาคสนาม (ใช้งานจริงอยู่ในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ และอื่นๆ)

ความร่วมมือที่เสาะหา
เสาะหาผู้รับอนุญาตใช้สิทธิ หรือร่วมพัฒนาต่อยอดงานวิจัย

นักวิจัย
นายเปรมนาถ ดูเบ
ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อความมั่นคงของประเทศและการประยุกต์เชิงพาณิชย์ (NSD) 
สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.)