จีโนมิกส์ประเทศไทย: อนาคตของการแพทย์จีโนมิกส์และการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีจีโนม

จากความก้าวหน้าของเทคโนโลยีจีโนมิกส์หรือการศึกษาจีโนมมนุษย์ประกอบกับค่าใช้จ่ายในการถอดรหัสพันธุกรรมมนุษย์ที่ถูกลงอย่างมากในปัจจุบัน ทำให้จีโนมิกส์ถูกนำมาประยุกต์ใช้อย่างกว้างขวางในหลายสาขา

อาทิ เทคโนโลยีชีวภาพ มานุษยวิทยา และอาชญาวิทยา โดยเฉพาะอย่างยิ่งการนำเทคโนโลยีดังกล่าวมาใช้ในทางการแพทย์และสาธารณสุข การแพทย์จีโนมิกส์ (Genomic Medicine) เป็นแนวทางการรักษาสมัยใหม่ที่ทำให้การรักษามีประสิทธิภาพ แม่นยำ สร้างผลกระทบสูงทั้งทางสาธารณสุข สังคม และเศรษฐกิจ ช่วยให้แพทย์สามารถวินิจฉัยและให้การรักษาที่ตรงจุดกับผู้ป่วยได้ทันท่วงที ช่วยเพิ่มโอกาสการรอดชีวิตและเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย อาทิ ในผู้ป่วยกลุ่มโรคทางพันธุกรรมและโรคที่แพทย์ไม่สามารถวินิจฉัยได้ ความรู้ทางด้านจีโนมิกส์เข้ามาช่วยในการวินิจฉัยและรักษาโรควินิจฉัยยากที่เดิมไม่สามารถหาสาเหตุได้ สร้างองค์ความรู้ที่สำคัญทั้งในด้านกลไกการเกิดโรค การวิจัยและพัฒนายาแบบมุ่งเป้า การค้นหาเชื้อที่เป็นสาเหตุของโรคได้อย่างรวดเร็วและแม่นยำซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการคัดเลือกยา การออกแบบการรักษา หรือการเฝ้าระวังความรุนแรงของโรค ปัจจุบันการตรวจวินิจฉัยการแพทย์จีโนมิกส์ในประเทศไทยมีบริการไม่มากนักและส่วนใหญ่ยังไม่ถูกบรรจุให้เป็นสิทธิประโยชน์ที่สามารถเบิกจ่ายได้ ทำให้คนไทยยังไม่สามารถเข้าถึงบริการดังกล่าวได้อย่างทั่วถึง

ปี 2562 รัฐบาลเห็นความสำคัญในเรื่องดังกล่าวจึงทำให้เกิดแผนปฏิบัติการบูรณาการจีโนมิกส์ประเทศไทย พ.ศ.2563-2567 ขึ้น โดยถือเป็นก้าวสำคัญที่จะนำการแพทย์จีโนมิกส์มาเชื่อมโยงกับระบบสาธารณสุขของประเทศ สร้างเครือข่ายการวิจัยด้านการแพทย์จีโนมิกส์ที่เข้มแข็งและเกิดโครงสร้างพื้นฐานเพื่อรองรับการใช้เทคโนโลยีจีโนมิกส์ในการให้บริการด้านการแพทย์และสาธารณสุขของประเทศ ได้แก่ ศูนย์ทรัพยากรชีวภาพแห่งชาติ ศูนย์บริการทดสอบทางการแพทย์จีโนมิกส์ในพื้นที่เขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออกและศูนย์ข้อมูลจีโนมแห่งชาติ รวมถึงการสนับสนุนให้เกิดงานวิจัยที่ตอบโจทย์ปัญหาของประเทศในด้านสุขภาพเพื่อให้คนไทยสามารถเข้าถึงบริการทางการแพทย์นี้ได้อย่างเท่าเทียมและเป็นธรรม เกิดการพัฒนาเชิงนโยบาย ผลักดันให้การบริการทางการแพทย์จีโนมิกส์เข้าไปสู่ชุดสิทธิประโยชน์ของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) และผลักดันประเทศเป็นศูนย์กลางทางการแพทย์ในภูมิภาคอาเซียน กระตุ้นให้เกิดการลงทุน และการท่องเที่ยวเชิงการแพทย์ (Medical Tourism) ที่ช่วยฟื้นฟูเศรษฐกิจและสังคมของประเทศได้