กลุ่มประชากรของ Begonia integrifolia Dalzell  ใบมีหลากหลายสีสัน 




กลุ่มประชากรของ Begonia sp.



กลุ่มประชากรของ  B. soluta Craib




หลังใบของ  B. sinuata Wall. ex  Meisn




กลุ่มประชากรของ B.  sinuata Wall. ex  Meisn. 




กลุ่มประชากรของ Begonia sp.2

ส้มกุ้ง หรือ สันดานหิน ก็คือพืชที่อยู่ในวงศ์ Begoniaceae หรือ เป็นที่รู้จักกันก็คือ บีโกเนีย ในประเทศไทยการศึกษาพืชวงศ์ส้มกุ้ง มีเพียงรายงานของ William Grant Craib นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษ เป็นเวลามากกว่า 70 ปี ที่ผ่านมา รายงานไว้ทั้งสิ้น 45 ชนิด แต่คาดว่าในประเทศไทยน่าจะมีพืชในวงศ์ส้มกุ้งประมาณ 60 ชนิด

ส้มกุ้งพบทั้งในและนอกเขตพื้นที่อนุรักษ์ ตั้งแต่ระดับความสูงใกล้เคียงกับระดับน้ำทะเลปานกลางไปจนถึงยอดดอยอินทนนท์ ยอดเขาสูงสุดของประเทศ และพบทุกภาคของประเทศ ในเกือบทุกสังคมพืช ในรอบ 1 ปี พบได้ 1 ครั้ง ในช่วงหน้าฝน ขึ้นได้ทั้งบนดิน หิน และ/หรือ ตามลำต้นของต้นไม้ ส่วนใหญ่พบในที่มีความชื้นสูงและในที่ที่มีร่มเงามาก หรือ บางชนิดพบในที่เปิดโล่งมีแสงมากแต่มีความชื้นสูง

ส้มกุ้งในประเทศไทยสูงตั้งแต่ 5-10 ซม. บางชนิดสูงได้ถึง 2 เมตร ใบมีหลากหลายรูปร่าง สีสันแตกต่างกันออกไป แม้แต่ในชนิดเดียวกัน เกิดขึ้นในกลุ่มประชากรเดียวกัน ใบยังมีสีสันต่างกัน เช่น Begonia integrifolia Dalzell พบตามพื้นป่าและภูเขาหินปูน ได้เกือบทุกภาคของประเทศ ส้มกุ้งมีความผันแปรในกลุ่มประชากรสูงมาก และเป็นกลุ่มของพืชล้มลุกที่น่าสนใจและมีหลายชนิดตกสำรวจ

ข้อมูล/ภาพ : นายธรรมรัตน์ พุทธไทย
ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ หาดใหญ่ สงขลา