เรียบเรียงข้อมูล โดย พงศธร กิจเวช (อัฐ)
คนดูดาว stargazer
ดาวลูกไก่เป็นดาวที่คนไทยคุ้นเคยชื่อ ไม่ได้เป็นดาวดวงเดียว แต่เป็นกระจุกดาว (star cluster) มองด้วยตาเปล่าเห็นประมาณ 6-7 ดวง อยู่ในกลุ่มดาววัว (Taurus)
เมื่อกาลิเลโอ (Galileo) ส่องกล้องโทรทรรศน์เมื่อปี ค.ศ. 1610 หรือ 411 ปีก่อน เห็นกระจุกดาวลูกไก่มีดาว 36 ดวง ปัจจุบันพบว่ามีดาวในกระจุกดาวลูกไก่มากกว่า 1,000 ดวง
นิทานเรื่องดาวลูกไก่เล่าว่า กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว มีตายายยากจนอาศัยอยู่ในป่า วันหนึ่งมีพระธุดงค์ผ่านมา ตายายอยากทำบุญถวายอาหารพระ แต่เนื่องจากยากจนมีเพียงแม่ไก่ตัวเดียว ตายายจึงตัดสินใจฆ่าแม่ไก่เป็นอาหารถวายพระ แม่ไก่มีลูกอยู่ 7 ตัว เมื่อลูกๆ เห็นแม่ไก่ถูกฆ่าเป็นอาหารอยู่ในหม้อ ลูกไก่ทั้ง 7 ตัว จึงกระโดดลงหม้อตายตามแม่ไก่ เทวดาเห็นเข้าเลยให้ลูกไก่ทั้ง 7 ตัว ไปเป็นดาวบนท้องฟ้า
ในเรื่องพระอภัยมณีของสุนทรภู่ ตอนที่ 18 ช่วงออกเรือตามหาพระอภัยมณีมีเรื่องดาวลูกไก่ว่า
“ดูโน่นแน่แม่อรุณรัศมี
ตรงมือชี้ดาวเต่านั่นดาวไถ
โน่นดาวธงตรงหน้าอาชาไนย
ดาวลูกไก่เคียงอยู่เป็นหมู่กัน”
คนไทยภาคเหนือและอีสานเรียกดาวลูกไก่ว่า “ดาววี” คำว่า “วี” แปลว่าพัด เพราะเห็นเป็นรูปสามเหลี่ยมคล้ายพัด
ดาวลูกไก่ยังมีชื่อว่า กฤติกา (Krittika), กฤตติกา หรือ กัตติกา
ฝรั่งชาวกรีกไม่เห็นเป็นลูกไก่ แต่เห็นเป็นหญิงสาว 7 คน ลูกสาวของยักษ์แอตลาส (Atlas) ผู้แบกสวรรค์ กับเทพธิดาพลีโอนี (Pleione) หญิงสาวทั้ง 7 กำลังวิ่งหนีนายพรานโอไรออน (Orion)
ชื่อดาวลูกไก่ภาษาอังกฤษคือ Pleiades (พลีอาดีส) อาจมาจากชื่อแม่พลีโอนี และอีกชื่อภาษาอังกฤษของดาวลูกไก่คือ Seven Sisters
คนญี่ปุ่นเรียกดาวลูกไก่ว่า スバル (Subaru ซูบารุ) ซึ่งกลายเป็นชื่อยี่ห้อรถยนต์ และเป็นชื่อเพลงดังของ Shinji Tanimura แปลงเป็นเพลงไทยชื่อเพลง “ดาวประดับใจ” ร้องโดย ดอน สอนระเบียบ
ในทางดาราศาสตร์ดาวลูกไก่มีชื่อว่า Messier 45 (เมซีเย 45) หรือย่อว่า M45
คืนวันจันทร์ที่ 18 มกราคม 2564 จะเห็นดาวลูกไก่ตั้งแต่หัวค่ำไปจนดึก ดาวลูกไก่ขึ้นจากขอบฟ้าเวลา 13:46 น. อยู่สูงสุดเวลา 20:13 น. (เกือบกลางศีรษะ) ตกเวลา 02:40 น.
ดวงอาทิตย์ตกเวลา 18:11 น. สิ้นสุดสนธยาท้องฟ้ามืดเหมาะสำหรับดูดาวเวลา 19:26 น. (เวลาทั้งหมดนี้เป็นเวลาที่กรุงเทพฯ จังหวัดอื่นเวลาอาจแตกต่างบ้างเล็กน้อย)
ดวงจันทร์ขึ้น 5 ค่ำ เดือน 3 ขนาด 28% แสงจันทร์รบกวนดาวลูกไก่บ้าง ดวงจันทร์ตกเวลา 22:45 น.
ดาวลูกไก่มีความสว่าง 1.5 สามารถเห็นได้ด้วยตาเปล่าแม้ในกรุงเทพฯ ที่มีมลพิษแสงมาก ถ้าใช้กล้องส่องทางไกล กล้องสองตา กล้องโทรทรรศน์ หรือกล้องดูดาว จะเห็นดาวมากกว่า 7 ดวง สวยงามมากครับ
ภาพเพื่อการศึกษาเท่านั้น ขอบคุณครับ
The picture is for education only. Thanks.
