“Open” ทางการเรียนการสอนและการเรียนรู้ และการศึกษาค้นคว้าวิจัย กับ ความสำคัญมากกว่าที่เคยของ Open Educational Resource (OER) และ Open Access (OA) ในช่วงการแพร่ระบาดของ COVID-19 ทั่วโลก
เดิมทีนั้นข้อจำกัดด้านการเศรษฐกิจคืออุปสรรคที่สำคัญสำหรับโอกาสในการเข้าถึงการศึกษาของเด็กและเยาวชนในหลายประเทศ หรือ โอกาสในการเข้าถึงสื่อการเรียนรู้ที่จำเป็นตามหลักสูตรของนักเรียนและนักศึกษาในสถาบันการศึกษา แต่ในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมานี้มีอุปสรรคใหม่ที่เกิดขึ้นในการเข้าถึงการศึกษาและสื่อการเรียนรู้ นั่นก็คือ สถานการณ์การแพร่ระบาดของ COVID-19 ทั่วโลก ซึ่งสถาบันการศึกษาจำนวนมากในหลายประเทศทั่วโลกประกาศปิดและย้ายรูปแบบการเรียนการสอนเข้าสู่ระบบออนไลน์ 100% เพื่อสนับสนุนมาตราการการเว้นระยะห่างทางสังคม (Social distancing) โดยข้อมูลจาก UNESCO อ้างว่า มีโรงเรียนใน 191 ประเทศที่ประกาศปิด และ มีผู้เรียนที่ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ COVID-19 รวมจำนวน 1,579,634,506 คน (ข้อมูล จากการสำรวจของ UNESCO เมื่อวันที่ 23 เมษายน 2563)
Open Educational Resource (OER) หรือ แหล่งทรัพยากรการศึกษาแบบเปิด จัดเป็นหนึ่งโซลูชันที่สำคัญในช่วงการระบาดใหญ่ของ COVID-19 เพราะนักเรียน นักศึกษา ครู นักการศึกษา และผู้สนใจทั่วไปทุกคนสามารถเข้าถึงได้ทุกที่และทุกเวลาที่ต้องการ โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย ที่สำคัญคือเปิดให้ใช้ภายใต้สัญญาอนุญาตแบบเปิด ที่อนุญาตให้ผู้ใช้สามารถใช้ซ้ำได้โดยไม่ต้องขออนุญาตและไม่ถือว่าเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ ต่างจากสื่อการเรียนรู้หรือที่จัดทำโดยสำนักพิมพ์หรือองค์กรที่แสวงกำไรที่ส่วนใหญ่เสนอให้เข้าถึงสื่อการเรียนรู้เฉพาะช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง เช่น เฉพาะช่วงที่สถาบันการศึกษาประกาศปิดเนื่องจาก COVID-19 ก่อนจะกลับไปสู่ระบบ Paywall หรือ การเรียกเก็บเงินในการเป็นสมาชิกเพื่อให้มีสิทธิ์ในการเข้าถึงสื่อความรู้ที่ต้องการ ยกตัวอย่างผู้ให้บริการ OER เช่น Lumen Learning, Saylor Academy และ Open Course Library ซึ่งมีหลักสูตรออนไลน์ที่สามารถนำไปใช้และบูรณาการเข้ากับระบบการจัดการการเรียนรู้ (Learning Management System : LMS) ของอาจารย์และสถาบันการศึกษา มีเนื้อหาที่สามารถปรับแต่งได้ และนักเรียนสามารถเข้าถึงได้ทันที
อย่างไรก็ตาม OER ส่วนใหญ่เป็นสื่อหรือทรัพยากรดิจิทัล ผู้ใช้ต้องการการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตเพื่อดาวน์โหลดสื่อหรือทรัพยากรที่ต้องการไปยังอุปกรณ์ เช่น คอมพิวเตอร์ หรือ แท็ปเล็ต ดังนั้นยังคงต้องการระบบสนับสนุน OER เพื่อให้แน่ใจว่าผู้ใช้สามารถเข้าถึงและดาวน์โหลดสื่อหรือทรัพยากรที่ต้องการได้อย่างเท่าเทียมกันในการเรียนรู้ระยะไกล ทั้งนี้เพื่อแก้ปัญหาดังกล่าวก็มีตัวอย่างของสถาบันการศึกษาหรือห้องสมุดหลายแหล่งที่ให้บริการยืมอุปกรณ์ เช่น แท็ปเล็ต และให้บริการ Hotspot แก่นักเรียนที่ร้องขอ
นอกจาก OER อีกหนึ่งโซลูชันที่สำคัญ คือ Open Access (OA) หรือ การเผยแพร่ผลงานเขียนทางวิชาการที่ผู้สนใจทุกคนสามารถเข้าถึงและใช้งาน โดยที่สถาบันการศึกษา ห้องสมุด หรือหน่วยงานไม่ต้องจ่ายค่าธรรมเนียมการสมัครสมาชิกรายปีเพื่อให้บุคลากรหรือนักศึกษาของสถาบันนั้นๆ มีสิทธิ์เข้าถึงผลงานดังกล่าว โดยเฉพาะภายใต้สถานการณ์การแพร่ระบาดของ COVID-19 ทั่วโลก การแบ่งปัน เผยแพร่และเข้าถึงข้อมูลและผลงานวิจัยเพื่อต่อสู้กับ COVID-19 นับว่ามีความจำเป็นและสำคัญอย่างยิ่ง การเข้าถึงผลงานวิจัยโดยไม่มีประเด็น Paywall นำไปสู่ความร่วมมือระหว่างประเทศของนักวิทยาศาสตร์และนักวิจัยที่ทำงานร่วมกันเพื่อค้นหาโซลูชันทางการแพทย์สำหรับวิกฤต COVID-19 นี้…อ่านเพิ่มเติม เรื่อง การแบ่งปันข้อมูลการวิจัยในภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุข
Victoria Heath และ Brigitte Vézina ในบทความ Now Is the Time for Open Access Policies—Here’s Why กล่าวว่า ขณะนี้เป็นเวลาสำหรับนโยบายการเข้าถึงแบบเปิด (Open Access : OA) ทุกคนต้องร่วมมืออย่างมีประสิทธิภาพเพื่อตอบสนองต่อภาวะฉุกเฉินด้านสุขภาพทั่วโลกอย่างที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน เมื่อเราแบ่งปัน ทุกคนชนะ
- แนะนำ Directory of Open Access Journals แหล่งรวบรวมรายชื่อวารสารและบทความวิชาการประเภท Open Access (OA) ครอบคลุมหลากหลายสาขาวิชาจากหลากหลายสำนักพิมพ์ มากกว่า 130 ประเทศ
- แนะนำ The Mason OER Metafinder (MOM) เครื่องมือค้นหาแบบ federated search ที่สามารถค้นหาสื่อการเรียนการสอนหรือสื่อการเรียนรู้จากคลังทรัพยากรการศึกษาแบบเปิด (Open Educational Resource : OER) หลายๆ แหล่ง (ปัจจุบันมี 22 แหล่ง) ได้พร้อมกัน ด้วยการค้นหาเพียงครั้งเดียว อ่านเพิ่มเติมที่ http://www.thailibrary.in.th/2020/04/02/mason-oer-metafinder/
ที่มา
Gumb, L. (2020, April 14). What’s “open” during COVID-19? in global pandemic, OER and Open Access matter more than ever. https://nebhe.org/journal/whats-open-during-covid-19-in-global-pandemic-oer-and-open-access-matter-more-than-ever/?fbclid=IwAR3XtHvEpuWZGppwOevEM5sXCHoUkjwwSjl3VXIDmUHTBICBsFfeno6qdPE
