ข้อความภาษาไทยในลักษณะอักษรโรมัน – Romanization - National Science and Technology Development Agency : NSTDA

หลายๆ ห้องสมุดได้เริ่มให้บริการการสืบค้นทรัพยากรสารสนเทศแก่ชาวต่างชาติ เช่น การสืบค้นผ่านบริการของ WorldCat ของ OCLC โดยใช้หลักการลงรายการทรัพยากรสารสนเทศภาษาไทยเป็นอักษรโรมัน (Romanization) ดังตัวอย่าง

WorldCat

แต่เนื่องจากภาษาไทยเป็นภาษาที่ไม่ได้ใช้อักษรโรมัน จึงมีความจำเป็นที่จะศึกษาแนวทางการถอดอักษรไทยเป็นอักษรโรมัน เพื่อการสื่อสารกับชาวต่างชาติ หรือการสื่อสารในประเทศที่ใช้ภาษาอังกฤษเป็นภาษากลาง โดยเฉพาะในประเด็นที่เป็นชื่อเฉพาะ เช่น ชื่อบุคคล ชื่อสถานที่ ชื่อศิลปกรรม ชื่อผลิตภัณฑ์ ชื่อเทคโนโลยี เป็นต้น นับว่าการถอดอักษรไทยเป็นอักษรโรมันมีความสำคัญต่อการเผยแพร่วัฒนธรรมไทยและการถ่ายทอดเทคโนโลยีของไทยต่อชาวต่างประเทศ

การถอดอักษรไทยเป็นอักษรโรมันมี 2 วิธี คือ การถอดอักษรตามวิธีเขียน (Transliteration) และการถอดอักษรตามวิธีอ่าน หรือการถอดอักษรแบบถ่ายเสียง (Transcription)

การถอดอักษรตามวิธีเขียนเป็นการถอดตามตัวอักษรทุกตัวที่มีอยู่ในคำนั้น มีข้อดีคือทราบที่มาของคำนั้น สามารถสะกดคำได้และสามารถถอดอักษรกลับไปยังคำเดิมได้ ข้อด้อยคืออ่านออกเสียงได้ยากและบางคำที่ถอดออกมามีมากเกินความจำเป็นในการออกเสียง
การถอดอักษรแบบถ่ายเสียง เป็นการถอดอักษรที่ไม่จำเป็นต้องถอดครบทุกตัวอักษร เน้นการออกเสียงเป็นหลัก ข้อดีคือทำให้อ่านคำภาษาไทยที่ถอดเป็นอักษรโรมันได้เสียงใกล้เคียงคำที่ถอดเป็นอักษรโรมันมีความกะทัดรัดเข้าใจง่าย ข้อด้อยคือไม่เอื้อให้ถอดอักษรกลับคืนสู่คำเดิมได้

การถอดอักษรไทยเป็นอักษรโรมันแบบถ่ายเสียงนี้เป็นที่นิยมใช้ทั่วไป โดยมีงานวิจัยและเอกสารที่เกี่ยวข้องดังนี้