TITLE NAME

2562
เครื่องโจกครามสกล
- ศิวกร ไตรยราช
- สิรภพ นาคพันธ์
- เสาวรจนี จันทวงค์
- ชลฤชา คะสาราช
สกลราชวิทยานุกูล
ผ้าย้อมครามสกลนคร ถือเป็นมรดกภูมิปัญญาประณีตศิลป์มีมาแต่โบราณมีคุณสมบัติเฉพาะตัวในเรื่องกลิ่นและสี รวมทั้งยังสามารถป้องกันเชื้อราไม่ก่อให้เกิดการหมักหมมในเสื้อผ้าได้อีกด้วย การพัฒนาผ้าครามได้มีการพัฒนามาเรื่อยๆ จนปัจจุบันเกิดเป็น แบรนด์เสื้อผ้าที่มีชื่อเสียงด้านผ้าฝ้ายย้อมครามของจังหวัดและส่งออกในระดับต่างประเทศไม่ว่าจะเป็นญี่ปุ่น ฮ่องกง จนได้มีโอกาสผลิตเป็นเสื้อผ้าใน หนังฮอลลีวู้ดเรื่อง Troy ที่ Brad Pitt นักแสดงได้สวมใส่ ผ้าย้อมครามในแบรนของ แม่ฑีตา ซึ่งผ้าครามมีความโดดเด่นที่ผลิตด้วยกระบวนผลิตแบบดั้งเดิมทุกขั้นตอน ตั้งแต่การปลูกต้นคราม หมักใบคราม(การโจกคราม) ไปจนถึงการย้อมและทอด้วยมือ ปัจจุบันการผลิต การย้อมผ้าครามได้แพร่หลาย ไปสู่ชุมชนในอำเภอ ในจังหวัดสกลนครมีการยึดเป็นอาชีพหลัก ในการสร้างรายได้ให้ชุมชน ซึ่งกระบวนการในการย้อมสีครามจะมีกระบวนการที่ซับซ้อนมากมายไม่ว่าจะเป็นลวดลาย สี กลิ่น ต้องน้ำผ้าฝ้ายไปผ่านกระบวนการย้อม ซึ่งในการกระบวนการย้อมครามจะมีกระบวนการหนึ่งที่เรียกว่า การโจกคราม ซึ่งกระบวนการนี้เป็นกระบวนการที่สำคัญมากเพราะถ้าหาโจกครามไม่ดีนั้นก็อาจจะทำให้ครามที่หมักไว้ตายและทำให้ผ้าฝ้ายย้อมสีครามไม่ติด ก็จะไม่สามารถย้อมครามออกสู่ตลาดได้ ซึ่งการโจกครามจะทำการตักน้ำย้อมครามยกขึ้นสูงประมาณ 1 ฟุตแล้วเทน้ำย้อมกลับคืนลงหม้อเดิม 4-5 ครั้งต่อวันวนไปเหมือนการทำชาชัก เพราะการทำวิธีนี้จะเป็นการเติมออกซิเจนให้กับน้ำคราม จึงจะได้ครามที่มีสีน้ำเงินเขียว มีค่า PH ระดับ 11จึงจะสามารถย้อมครามให้ผ้าติดสีได้ดี สีติดทนนานและมีกลิ่นที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของผ้าครามและสามารถสร้างได้ให้กับชุมชนได้ แต่การโจกครามแต่ละครั้งจะก่อให้เกิดปัญหาตามมาผู้ทำการย้อมครามเช่น การโจกครามแต่ละครั้งต้องอาศัยความชำนาญเป็นพิเศษ การโจกครามแต่ละครั้งต้องใช้แรงงานคนในการโจก จึงอาจส่งผลทำให้ปวดเมื่อยได้ ดังนั้น ทางคณะผู้จัดทำจึงมีความคิดที่จะสร้างเครื่องโจกครามขึ้น เพื่อเแก้ไขปัญหาเหล่านี้ โดยมีจุดมุ่งหมายในการพัฒนาประสิทธิภาพการผลิตน้ำครามในอนาคต และเพื่อเป็นการช่วยเหลือชุมชนผู้ผลิตผ้าคราม ในการผลิตผ้าครามต่อไปในอนาคต